bookowylas

Mimo osadzenia akcji na polskiej prowincji, dom Orłowskich i jego mieszkańcy wydają się być żywcem wyjęci z powieści Agathy Christie. Puzyńska tworzy klimat tajemnicy, niedopowiedzeń i zbrodni: ojciec, który zmarł kilka dni wcześniej, matka, której śmierć może być zarówno wypadkiem, jak i morderstwem. Do tego siostry, które się nienawidzą i ich partnerzy – każdy mógł mieć motyw, a jednocześnie wszyscy zgodnie wskazują na Klementynę Kopp, którą widziano w okolicy domu. Wszystkie wydarzenia są tajemniczo związane z tragedią rodziny Orłowskich sprzed lat.

W tym wszystkim musimy niestety zmierzyć się z kolejnymi perypetiami zawiłego trójkąta miłosnego Weronika – Daniel – Emilia. Relacja tych trojga jest już żenująca, ale cóż – autorka od początku robi wszystko, aby obecnie już małżonkom Podgórskim nie było dane żyć długo i szczęśliwie. Niemniej zakończenie jest wstrząsające i pozostawia w napięciu aż do następnego tomu.

Żaden ze stałych bohaterów sagi o Lipowie nie budzi mojej sympatii. W przypadku wielotomowych serii kolejne części czyta się ze względu na bohaterów, chętnie śledząc ich losy. Ja powracam pomimo tychże, zainteresowana głównie intrygą i wątkiem kryminalnym. I rzeczywiście nigdy nie jestem rozczarowana.

Katarzyna Puzyńska doprowadziła czytelników do dziesiątej odsłony lipowskiej sagi, a ja mam wrażenie, że muszę powtórzyć sobie poprzednie tomy. W „Rodzanicach” znajdziemy trochę nawiązań do wcześniejszych części, choć jak zwykle autorka wprowadza na scenę zupełnie nowe postaci. W tytułowej miejscowości stoją trzy domy: Wilków, Piotrowskich i Kaczmarków. W mroźny, styczniowy poranek na plaży zostają znalezione zwłoki Michaliny Kaczmarek. Niedługo potem w lesie umiera dziennikarka, która dużo wiedziała i niejednokrotnie zaszkodziła wielu mieszkańcom Lipowa, co mogło stanowić motyw, podobnie jak traumatyczne wydarzenia z przeszłości Michaliny.

W tym tomie wyjątkowo dużo wydarzeń pojawia się tylko we wspomnieniach kolejnych osób. Wstrząsająca jest relacja Michaliny z czasu, który spędziła zamknięta w piwnicy sąsiada. Puzyńska pozwala spojrzeć na ten temat z zupełnie innej perspektywy, oddając głos swojej bohaterce. Każdy zna pojęcia syndromu sztokholmskiego, jednak trudno sobie wyobrazić jak funkcjonuje ten psychologiczny mechanizm.

Stali bohaterowie wciąż zaskakują. Może na tym polega siła tych powieści: zachowania Daniela, Weroniki, Strzałkowskiej czy Fijałkowskiej są często irracjonalne i całkowicie sprzeczne z tym, co chcielibyśmy, aby zrobili, czego się po nich, jako bohaterach powieści, spodziewamy. Policjanci z Lipowa nie są w żaden sposób lepsi, ukazują swoje słabości, lęki i animozje. Kwintesencją ich ludzkiej natury jest zakończenie, które, jak zwykle zaskakuje.

Świetna, jak zawsze.

Kończąc dziewiątą część sagi o Lipowie cieszę się, że Puzyńska już skończyła pisać następną. Mimo, że bohaterowie nie budzą wielkiej sympatii, przywiązałam się do nich i ich świata.

Wydarzenia przedstawione w „Norze” mają miejsce tuż po zakończeniu śledztwa w sprawie czarnych narcyzów. Znana z poprzedniego tomu Valentine Blue znów wysyła tajemnicze wiadomości, a przywrócony do służby Daniel angażuje się w poszukiwania zaginionej dziewiętnastolatki Bereniki. Myszowata Emilia robi wszystko, żeby przestać być myszowata, a Weronika próbuje opędzić się od natrętnego adoratora – byłego chłopaka.

Brakowało mi retrospekcji, tak charakterystycznych dla Puzyńskiej, jednak w końcu pojawiła się „stara sprawa”, jak zwykle pociągająca za sobą cały łańcuch wydarzeń. Cytując Agathę Christie „Stare grzechy rzucają długie cienie”. Mimo ośmiusetstronicowej fabuły powieść czyta się szybko i przyjemnie. O ile przy sylwetkach głównych bohaterów zastanawiam się nad kluczem, według którego tworzyła je autorka, każda nowa postać oraz cały świat przedstawiony w serii są bardzo autentyczne, ze wszystkimi cechami charakterystycznymi dla naszych rodaków.

Godne polecenia, jak zawsze.

Skoro wszyscy uparcie porównują Katarzynę Puzyńską do Camilli Lackberg, ujmę to tak: po ósmym tomie szwedzkiej pisarki byłam znudzona szablonowością każdej jej książki. U Puzyńskiej ciągle czekam na więcej, ponieważ każda kolejna powieść wnosi nowy pomysł z zaskakującą intrygą.

Tym razem zbrodni jest sporo: zaczyna się od enigmatycznej wiadomości od Blue Valentine, wysłanej do Weroniki Nowakowskiej. Jednocześnie ginie chłopak, który dopiero wyszedł z więzienia, w okrytym złą sławą opuszczonym domu Diabelcu zostają znalezione zwłoki młodej kobiety, a wszystko tajemniczo łączy się ze sprawą śmierci trzech bezdomnych, których ciała odnaleziono w marcu. W sprawę morderstwa w Diabelcu zamieszany zostaje Daniel Podgórski, którego tajemnicza kobieta przekonuje, że jest szansa na jego powrót do policji.Na ukryciu pewnych spraw zależy wielu ważnym i wysoko postawionym osobom, między innymi znanemu doskonale komendantowi Cybulskiemu…

Puzyńska jak zwykle nie zawodzi. Poziom zagmatwania tej sprawy przewyższa pozostałe, głównie ze względu na ilość morderstw i zagadek do rozwiązania. Wątki obyczajowe dają nadzieję na lepsze czasy dla bohaterów, choć Emilia jest tak samo irytująca jak wcześniej. Co do Cybulskiego, od momentu pojawienia się tej postaci w serii czułam, że coś jest z nim nie tak.

Trzeba przyznać, że saga o Lipowie wciąż zmierza w dobrym kierunku, a każdy kolejny tom udowadnia, że Puzyńska wciąż ma dobre pomysły na następne zbrodnie.

W „Domu czwartym” zbrodni jest kilka. W Złocinach niedaleko Brodnicy wiele lat temu został zamordowany były mąż Klementyny, Jędrzej. Dwa lata temu została zastrzelona ciężarna Róża, a do zabójstwa przyznał się jej narzeczony, Błażej. Czy do więzienia trafiła właściwa osoba? A jeśli nie, czyją winę wziął na siebie Błażej?

Rodzice Klementyny Kopp, poszukując odpowiedzi na te pytania, zwracają się do córki. Mimo, że Klementyna po rozwodzie odcięła się od nich, postanawia wrócić w rodzinne strony. Wkrótce potem znika, więc w ślad za nią wyrusza Daniel, Emilia i Weronika. Miejsce, do którego trafiają, stary dwór Drozdy przypomina mi powieści Agathy Christie. Klimat, jaki tworzy Puzyńska jest niezwykły, mroczny i fascynujący. Ponure, stare posiadłości oraz ich mieszkańcy, skrywający przed światem tajemnice… Bohaterów łączą liczne koligacje rodzinne i powinowactwa, do tego stopnia, że na początku książki zamiast mapki, ilustrującej miejsce wydarzeń, bardziej przydałoby się drzewo genealogiczne.

Puzyńska nawiązuje także do zbrodni nazistowskich. Przedstawia Złociny z czasów drugiej wojny światowej, kiedy dwory były siedzibami niemieckich oficerów. Okazuje się, że w czasach współczesnych nadal odnaleźć można echa historii, które się wtedy wydarzyły, a skutki wyborów i decyzji są odczuwalne do dziś.

Dość zaskakującym zabiegiem są wprowadzone do języka powieści elementy policyjnego slangu. Trochę to dziwaczne, zwłaszcza, że w poprzednich tomach postaci używały raczej ogólnego języka. Brzmi trochę sztucznie, zwłaszcza, że pojawia się czasem w zupełnie neutralnych wypowiedziach. Zabawne natomiast jest tłumaczenie każdego użytego wyrazu za pomocą gwiazdki i przypisu. Czy czytelnicy kryminałów nie wiedzą, co znaczy w języku policjantów „kosa w brzuch” albo „blacha”?

Podsumowując: jedna z lepszych części, ze względu na niesamowity klimat, stworzony w miejscu akcji. Ciekawi, nieszablonowi bohaterowie. Elementy stałe, czyli lipowscy policjanci – wciąż irytujący.

Czas na „Czarne narcyzy”…

Trzeba przyznać, że pomimo niezmienności głównych bohaterów Puzyńska wciąż ma świetne pomysły na kolejne zbrodnie w Lipowie i okolicach. Tym razem ofiarą pada bezrobotny, zdziwaczały sędzia oraz striptizerka z klubu „Gwiazdozbiór”. Scena zbrodni stanowi dość makabryczną inscenizację, której znaczenie i symbolikę muszą rozszyfrować policjanci. Pierwsze, znalezione na miejscu dowody wskazują na Daniela Podgórskiego…

Trzeba przyznać, że cały zamysł i historia Łaskuna są naprawdę doskonałe. Jednak tym razem sporo wątków jest zbędnych. Służą tylko skomplikowaniu całej historii, nie wnosząc zbyt wiele. Okazuje się, że przez ponad połowę powieści podążamy fałszywymi tropami, które w ostatecznym rozwiązaniu sprawy nie biorą udziału.

Zakończenie jest jednym z najlepszych w całej serii. Cieszę się, że tym razem jest Puzyńska wykorzystuje swoją rozległą wiedzę z zakresu psychologii i na jej podstawie konstruuje całą intrygę.

Stosunku do bohaterów nie zmieniłam, Emilia głaskająca się po brzuchu, a jednocześnie lekceważąca zalecenia lekarza, Daniel, który z misiowatego i ciapowatego policjanta przeobraża się w wyjętego spod prawa łobuza, który nie stroni od alkoholu i płatnego seksu… Nadal ich nie lubię, co zupełnie mi nie przeszkadza w czytaniu kolejnych tomów sagi, ponieważ Puzyńska wciąż tworzy wciągające, zaskakujące historie.

Akcja piątej części lipowskiej sagi rozgrywa się w tytułowych Utopcach: małej wiosce, ukrytej wśród lasów. Pierwszym domem w Utopcach była Żebrówka, w której mieszkali Czajkowscy. Trzydzieści lat temu ojciec i syn, Tadeusz i Wojtek zniknęli. Młodszy syn Tadeusza, Olaf Czajkowski, obecnie komendant policji, postanawia po latach wrócić do tragedii, która zniszczyła jego rodzinę. Ponieważ nie odnaleziono ciał, śledztwo nie było prowadzone zbyt drobiazgowo. Po mężczyznach zostały tylko zakrwawione ubrania, a ślady na miejscu zdarzenia miejscowi uznali za ślady zębów wampira. Wampira, którego szczątki przypadkiem odkopano kilka tygodni wcześniej na podwórku Żebrówki. Ludowe przesądy i zabobony skutecznie utrudniają śledztwo, prowadzone przez Daniela, Emilię i Klementynę. Wracając do sprawy sprzed lat policjanci odkrywają dawne namiętności, wzajemne urazy i zależności między mieszkańcami. Wszystko to, co wydarzyło się w czasach PRL, w małej, odizolowanej osadzie…

Puzyńska genialnie przestawiła hermetyczną, zamkniętą społeczność. Mimo upływu lat mieszkańcy wioski niewiele się zmienili i wolą, aby nie dotykać dawnych spraw.

Równie skomplikowane relacje łączą policjantów, prowadzących śledztwo. Muszę przyznać, że o ile same zagadki i intrygi są coraz lepsze, o tyle bohaterowie budzą niechęć. Z żalem stwierdzam, że żaden ze stałych bohaterów serii nie zyskał mojej sympatii: Daniel to mówiąc kolokwialnie życiowa pierdoła, jego mama to typowa kwoka, która poza kolejnymi ciastami niewiele do powieści wnosi. Klementyna jest kontrowersyjna, ciekawa, ale i tak przesadzona. Jej schematy językowe (słynne Ale!, oraz kończenie każdego pytania słowem co?), zwracanie się do każdego na ty, nieumiejętność stosowania pewnych norm społecznych przywodzą na myśl raczej Zespół Aspergera niż po prostu ekscentryzm starszej pani. Emilia Strzałkowska irytuje mnie od momentu, kiedy pojawiła się w Lipowie, uznawszy, że jej nastoletni syn potrzebuje ojca i burząc w miarę poukładane życie Daniela. Pozostali policjanci w tym tomie właściwie się nie pojawiają.

Ciekawe jest to, że tym razem, oprócz rozdziałów retrospektywnych, pojawiają się fragmenty protokołu z przesłuchania Emilii, które odbyło się po sprawie w Utopcach. Szczegóły poznajemy stopniowo, ale od początku mamy świadomość, że coś się wydarzyło.

Podsumowując: bardzo podoba mi się sposób, w jaki Puzyńska tworzy swoje historie. Doceniam każdy wątek, który, wpleciony w powieść, odkrywa swoje znaczenie w zakończeniu, nieodmiennie mnie zaskakującym. Podoba mi się sposób, w jaki kreuje społeczność: za każdym razem tworzą ją barwne, wyraziste postaci, każda z nich ma swoją historię i rolę do odegrania.

Nie polubiłam żadnego z policjantów lipowskiego komisariatu, ani żadnej osoby z nimi współpracującej. A szkoda, bo będą mi towarzyszyć przez wszystkie kolejne części sagi.

Ponieważ zamierzam ją czytać, aż do końca.

Niewątpliwym atutem powieści Puzyńskiej jest ich różnorodność. Schematyczność formy nie idzie w parze ze schematycznością treści: w każdej części sagi o Lipowie pojawia się inny pomysł i odmienna tematyka. Tym razem są to szachy. Część rozdziałów zabiera nas w XIX wiek, opowiadając historię niezwykle utalentowanego młodego szachisty.

Tymczasem w Lipowie dochodzi do kolejnego śledztwa: zamordowana została Małgorzata Głuszyńska, emerytowana prokurator. Nietypowa substancja, użyta na miejscu zbrodni może wskazywać na pobliską fabrykę, której działalność bojkotowała organizacja ekologiczna, prowadzona przez zamordowaną kobietę.

Poszukiwaniem motywu i sprawcy zajmują się znani nam doskonale bohaterowie, a wraz z nimi nowa postać: prokurator Leon Gawroński, czyniący wyraźne awanse w kierunku Emilii Strzałkowskiej, której syn Łukasz stara się z kolei zbudować jakąkolwiek relację z ojcem, Danielem Podgórskim.

Cała sytuacja, stworzona przez Emilię Strzałkowską jest dla mnie kuriozalna i trudna do wyobrażenia: kilkanaście lat temu zaszła w ciążę z ówczesnym chłopakiem. Chłopak całkiem porządny, ale Emilia zataiła ciążę, postanowiła być samotną matką, nie informując nawet o swoich planach Daniela (jakby nie patrzeć, to także jego dziecko). W momencie, gdy Łukasz zaczyna dorastać, wchodzi w bardzo problematyczny wiek, jego matka wyrywa go ze środowiska, szkoły i miejsc, które zna, aby przenieść się na wieś i wywrócić całe życie do góry nogami nie tylko sobie i Łukaszowi, ale także Danielowi, który zdążył zaplanować sobie życie z kim innym. Szkoda faceta, szkoda dzieciaka, Emilia jest dla mnie postacią nie do zaakceptowania, a jej zazdrość o kontakt Łukasza z ojcem skwitowałam gorzkim śmiechem. Mam nadzieję, że Puzyńska zaplanowała dla niej dobitny dowód na to, że karma wraca.

Pozostaje czekać, ciesząc się, że pozostali bohaterowie budzą pozytywniejsze uczucia.

Puzyńską porównuje się do Camilli Lackberg, głównie ze względu na osadzenie powieści w małej społeczności oraz sporą dawkę wątków obyczajowych. Moim zdaniem Puzyńska pisze o wiele ciekawiej, zwłaszcza biorąc pod uwagę różnorodność motywów i pomysłów na intrygę, podczas gdy Camilla Lackberg uparcie powtarza ten sam schemat: jakaś przeszłość i obecne wydarzenia, wszystko osnute na traumatycznych przeżyciach i krzywdzie. Puzyńska za każdym razem wybiera inną drogę.

„Trzydziesta pierwsza” to właściwie trzy historie: sekty z lat ’60, tragicznego pożaru, w którym zginął ojciec Daniela Podgórskiego, Pawła Kamińskiego oraz dwie kobiety, oraz aktualnych wydarzeń. Do Lipowa wraca zwolniony warunkowo podpalacz, Tytus Weiss, a wkrótce dochodzi do kolejnego pożaru, w którym ginie brat Tytusa Filip. Okazuje się, że motyw do zamordowania Filipa miało wiele osób, a w miarę prowadzenia śledztwa wychodzą na jaw kolejne tajemnice. Wszystko w jakiś sposób łączy się z osadą sekty, której historię bada naukowiec Jerzy Grala.

Puzyńska jest psychologiem, to widać, kreuje osobowości swoich bohaterów z dużym wyczuciem. Nie ma postaci dobrych i złych. Każda z nich ma swoją historię, słabości i tajemnice.

Jeśli jesteśmy przy tajemnicach – trochę ich w powieści za dużo. Bohaterowie znajdują „coś”, mówią komuś „o czymś”, zauważają „coś dziwnego”… Nie sztuką jest zataić pewne fakty: sztuką jest przedstawić wszystkie, ale tak, aby czytelnik nie potrafił samodzielnie poskładać ich w całość.

Konstrukcja intrygi przypomina mi Cobena: kilka odrębnych historii składa się w jedną. Tu nie ma prostych rozwiązań i jednoznacznych odpowiedzi, a pozornie powiązane wydarzenia mogą być działaniem różnych osób o różnych motywach.

Po raz kolejny irytuje powtarzane co kilka stron stwierdzenie, że Albin to „chłopiec w ciele mężczyzny”. Bardzo trafne porównanie. Ale nie ma potrzeby powtarzania tego za każdym razem, gdy pada jego imię.

Niektórzy zwracają uwagę na wymienianie przez autorkę bohaterów wraz z ich stopniem w policyjnej hierarchii. To rzeczywiście trochę śmieszne, ale mnie tak bardzo nie razi. Razi mnie postępowanie Emilii Strzałkowskiej: nie rozumiem motywów jej postępowania, uważam, że postępuje nieracjonalnie i samolubnie.

Poza tym rewelacja.

Saga o policjantach z Lipowa bije rekordy popularności. Nic dziwnego: Puzyńska stworzyła świat, do którego z przyjemnością się powraca, rozwiązując wraz z bohaterami kolejne zagadki kryminalne, osadzone mocno w polskiej, małomiasteczkowej rzeczywistości.

W drugim tomie serii w Lipowie oraz sąsiadujących Żabich Dołach dochodzi do zabójstw młodych kobiet. Ponieważ zwłoki zostały okaleczone i upozowane, policjanci zakładają działanie seryjnego mordercy. Czy rzeczywiście tak jest? I co łączy zamordowane dziewczyny?

Po lekturze „Motylka” spodziewałam się większego udziału Weroniki, która w pierwszej części zdecydowanie grała pierwsze skrzypce. Teraz jednak jest przeważnie nieobecna. Pojawia się za to Emilia Strzałkowska (jej „wielka tajemnica” była dla mnie od początku oczywista), a także wszyscy policjanci, znani z pierwszej części. Ciekawym zabiegiem autorki jest prowadzenie narracji z punktu widzenia wszystkich bohaterów. Chociaż wątek śledztwa i poszukiwań seryjnego mordercy mnie nie porwał, sam pomysł i intryga jest świetna.

Irytujące jest ciągłe powtarzanie tej samej frazy. Nawet jeśli Klementyna Kopp uważa się za komiczną starą babę, nie musi o tym przypominać co kilka stron.